Қызылорданың астана болғанына - 100 жыл

#qyzylordatv #news #қызылорда #жанылыктар#астана#ақмешіт
Биыл Қызылорданың астана болғанына - 100 жыл толды. Сонау 1925 жылдың 9 ақпанында мемлекеттің бас қаласын Орынбордан Ақмешітке көшіру туралы шешім қабылданды. Бұл қала – сол күннен бастап ұлт тарихындағы маңызды саяси орталыққа айналды.
Гео: ҚЫЗЫЛОРДА

Қала аты «Қызылорда» деп аталмас бұрын бірнеше рет өзгерген. 1925 жылдың сәуір айында Ақмешітті «Қызылорда» деп атау туралы шешім қабылданды. Этимологиялық тұрғыдан алғанда, «Қызыл» сөзі түркі тілдерінде «Алтын» деген мағынаны білдіреді. Осылайша, қазақтың «Алтын Ордасына» айналған мекеннің ұлт болып қалыптасуда өзіндік маңызы болды.

«Қызылорда» атауын беруде Сұлтанбек Қожанов бастаған, Алаш зиялылары, қазақ зиялыларының көңіл түкпірінде Алтын Орда тұруы мүмкін. Сол кезде енді қалыптасып жатқан Кеңес үкіметінің саясаты, Ақмешіттің атын өзгертуде түлкібұлаңға салынған секілді. Себебі қазақ астанасында түркі исі шығып тұрсын деген ойменен қабылданған шешім.

Қызылорданың астана болуы тарихтың жаңа беттерін ашып, елдің саяси өмірінде қазақтың ертеңіне бағытталған елеулі өзгерістер орын алды.

1925 жылдың сәуір айында V пленумда «киргиз» атауын «қазақ» деп ауыстыру – Қызылорданың астана болып тұрған кезінде, осы жерде қабылданды. Бұл үлкен тарихи оқиға, ұлт үшін де, біздің жерлестеріміз үшін де.

Халықты сауаттандыруға арналған барлық республикалық газеттер жаңа астана – Қызылордаға көшірілді. Бұл басылымдарда көркем шығармалар, қазақ тарихы мен Сыр өңіріне қатысты зерттеулер мен мазмұнды мақалалар жиі жарық көрді.

А. Байтұрсынұлы бастаған қазақ зиялыларының шығармалары осы жерде басылып шығарылды. Бір ғана А. Байтұрсынұлының «Тіл құралы», «Әдебиет танытқышы» тағысын тағы шығамалар жарық көрген. Қазақтың алғашқы театры да осы Қызылордада М. Әуезовтің «Еңілік-Кебек» пеьсасымен қойылды. Бейімбет, Сәкен секілді көптеген зиялылардың да шығармалары қойылған.

Сыр өңірі астанасы болған уақытта байырқалы бастамаларға жол ашылды. Жаңа оқу орындары мен өнеркәсіп мекемелері бірінен соң бірі ел игілігіне берлід. Осылайша, Қызылорда – қазақтың өткен жолы мен болашағы тоғысқан, мәдениет пен өнердің алтын бесігіне айналды.

Сайт - https://qyzylordatv.kz/ru/live
Facebook - https://www.facebook.com/qyzylordatv/
Instagram - https://www.instagram.com/qyzylordatv/
Telegram - https://t.me/qyzylorda_tv
Tiktok -https://www.tiktok.com/@qyzylorda_tv/