4. «Жаңаөзен» мен Qantar арасы: Қазақстандағы наразылық 2010-шы жылдарында қалай өзгерді

Мәтінді әлеуметтанушы және Paperlab зерттеу орталығының директоры Серік Бейсембаев жазды. Дәрісті оқыған Жанна Қапасова.



Жаңаөзен қаласындағы жаппай наразылық шерулерінің ұзақ әрі күрделі тарихы бар. Олардың басты қозғаушы күші мұнайшылар болды. Олар 2000 жылдардың ортасынан бастап өз мүдделерін қорғау үшін ұйымдасқан түрде әрекет етті. Осы мақсатта аштық жариялау, жұмысты тоқтаудан бастап жаппай ереуілдерге дейін ұжымдық жұмылдырудың әртүрлі әдістері қолданылды.



2011 жылы кезекті еңбек дауы туындап, ол мұнайшылардың ұзақ мерзімді наразылығына ұласты. 7 ай бойы «Өзенмұнайгаз» бен «Қаражанбасмұнай» кәсіпорнының жұмысшылары еңбекақы төлеудің әділ жүйесін орнатуды және тұрмыстық жағдайды жақсартуды талап етіп, ереуілге шықты. Бұл жолғы наразылық шерулері қайғылы аяқталды: 2011 жылдың 16 желтоқсанында ереуілшілер мен полиция арасындағы қақтығыстардан кейін қалада тәртіпсіздік басталып, полиция наразыларға қарсы оқ жаудырды.



Жаңа эпизодтарды жіберіп алмау үшін подкастқа жазылуды ұмытпаңыз.



Эпизодта қолданған аудио осы дереккөздерден алынған:




1. Bagdat Asylbek “Протестующие в Актау поют гимн Казахстана” 4 қантар 2022 ж. (about:invalid#zCSafez)


2. 1612TVKAZ “Жаңаөзендегі ереуілдің 74-ші күні. 07.08.11 / kplus” 7 тамыз 2011 ж. (https://youtu.be/wH0NNoHIrAM?si=pX0QhLZ3MRygyzNh)


3. Tau “Жанаозен. Как все начиналось” 2 қантар 2012 ж. (about:invalid#zCSafez)


4. Настоящее Время “Расстрел в Жанаозене – 16 декабря 2011 года” 16 желтоқсан 2019 ж. (about:invalid#zCSafez)


5. Азаттык “Заявление Назарбаева об уходе в отставку” 19 науырыз 2019 ж. (about:invalid#zCSafez)


6. Silk Road News “Алматы поддержал Жаңаөзен. Часть 1.” 5 қантар 2022 ж. (about:invalid#zCSafez)


7. моменты ON-LINE “5 января 2022 г.Президент Казахстана Касым-Жомарт Токаев заявил, что обратился главам стран ОДКБ.за” 5 қантар 2022 ж. (about:invalid#zCSafez)


8. Tengri TV “Новое обращение Токаева и речь Президента о террористах в Алматы” 6 қантар 2022 ж. (about:invalid#zCSafez)


9. Qazaqstan TV/Қазақстан Ұлттық Арнасы “Бүгінгі Жаңаөзен” 26 желтоқсан 2011 ж. (https://youtu.be/xFZn7Hu9fLE?si=Q9n1c2DFdd2pM155⁠)


10. Azattyq TV - Азаттық - Азаттык “Атыраудағы Жер митингісіне бес жыл. Сол кезде наразылыққа шыққандар не дейді?” 23 сәуір. 2021 ж. (https://youtu.be/y-Fnj6-6z0M?si=NteDmhy-LUF-TqXZ⁠)